શાંતિ માટેના શિક્ષણ અંગે બી.એડૂ. ના તાલીમાર્થીઓનો અભિપ્રાય : એક અભ્યાસ

સારાંશ

કોન્ફયુશિયસન। મતે ‘‘હ્રદયમાં સચ્ચ।ઈ હશે તો અને ચ।રિત્ર્યમ। સૌદર્ય હશે તો ઘરમાં સંવ।દિતત। હશે. ઘરમાં સંવ।દિતત। હશે તો ર।ષ્ટ્રમં। સુવ્યવસ્થિતત। હશે. ર।ષ્ટ્રમં। સુવ્યવસ્થિતત। હશે તો વિશ્વમં। શં।તિ હશે.’’ આમ એક અને અખંડિત સમૃદ્ધ અને કલય।ણમય ર।ષ્ટ્ર અને શં।તિમય સહઅસ્તિત્વવ।ળુ વિશ્વ એ આપણ। બધ।નું રૂપ।ળુ શમણું છે. આ શમણું સ।ક।ર થવ।ને આડે થવ। ઘણ। અવરોધો છે. આ અવરોધો દૂર કરવ।મં। શિક્ષણવ્યવસ્થ।, શિક્ષકો અને ભ।વિશિક્ષકો (શિક્ષણ લેન।ર ત।લીમ।ર્થીઓ) પ્રાણવ।ન ભૂમિક। ભજવી શકે છે. આ બબ।તને ધ્ય।નમાં રાખી શાંતિ માટેના શિક્ષણ અંગે બી.એડ્. ના તાલીમાર્થીઓનો અભિપ્રાય : એક અભ્યાસ પર સંશોધન હાથ ધર્યુ છે. જેમાં નમૂના તરીકે શિક્ષણ ભારતી કોલેજ ઑફ એજ્યુકેશન અને સર્વોદય બી.એડ્. કોલેજના તાલીમાર્થીઓને સહેતુક રીતે સમાવવામાં આવ્યા હતા. પ્રસ્તુત સંશોધનના મુખ્ય તારણોમાં આજના વિકસતા યંત્રવત જગતને પરિણામે માનવી પણ યાંત્રિક બનતો જાય છે. તે નિર્જીવ વસ્તુની જેમ કાર્ય કરતો જાય છે. લાગણી અને સંવેદનાને ભૂલીને ભૌતિકતાની પ્રાપ્તિ તરફ ભાગતો જાય છે. જે માટે અહિંસક કાર્યો કરતા પણ ખચકાતો નથી. વ્યક્તિનું માનસ નકારાત્મક પાસાંઓથી ભરેલુ હોય અને તે માનસિક કે મનોવૈજ્ઞાનિક સમસ્યાઓથી પીડીત માનસોમાં બદલાવ લાવવા શાંતિનું શિક્ષણ આ કક્ષાએ આવશ્યક છે. શાંતિના શિક્ષણ માટે કામ કરતી સંસ્થાઓમાં UNO, UNESCO, UNISEF, Canadian Centers for teaching peace, South Asian Institute for peace studies વગેરે નો સમાવેશ થાય છે.

પ્રસ્તાવના

શાંતિ એટલે યુદ્ધનો અભાવ આ નકારાત્મક અર્થ છે. આપણે એવું તો શું કરી રહ્યા છે કે કરવામાં નિષ્ફળ ગયા છે તથા કરવું જોઈએ જેથી શાંતિ પૂર્ણ વિશ્વની રચના કરવામાં મદદ મળે. શાંતિનો સંબંધ બાળક, વ્યકિત, સમાજ કે શિક્ષણ સાથે સંકળાયેલો છે. આ તમામનો સંબંધ સીધી કે આડકતરી રીતે શિક્ષણ સાથે જોવા મળે છે. શાંતિ એ વિદ્યાર્થી , શિક્ષક અથવા શિક્ષણ વ્યવસ્થા પર આધારિત છે. તેથી શાંતિનું શિક્ષણ એ માત્ર શીખવવાનું કાર્ય નથી પણ એ સ્વ અને બીજાને એવી મદદ છે જેથી શાંતિ આપોઆપ સ્થાપિત થાય. તેથી સંશોધકએ ભાવિ શિક્ષકો શાંતિ માટેના શિક્ષણ વિશે કેવો અભિપ્રાય ધરાવે છે તે ભૂમિકાને ધ્યાનમાં રાખી પ્રસ્તુત સંશોધન હાથ ધર્યુ હતું.

હેતુઓ

1. બી.એડૂ. કોલેજના તાલીમાર્થીઓના શાંતિ વિષયક શિક્ષણ અંગેના વિચારો જાણવા.
2. બી.એડૂ. કોલેજના તાલીમાર્થીઓના મતે શાંતિનાં શિક્ષણના અભાવે ઊભા થતા પશ્નોની માહિતી મેળવવી.
3. બી.એડૂ. કોલેજના તાલીમાર્થીઓના મતે શાંતિનાં શિક્ષણના અભાવે ઊભી થતી સમસ્યાનો સંભવિત ઉકેલની માહિતી પ્રાપ્ત કરવી.
4. બી.એડૂ. કોલેજના તાલીમાર્થીઓ પાસે વૈશ્વિક સ્તરે વિશ્વશાંતિ માટે કામ કરતી સંસ્થાઓની માહિતી પ્રાપ્ત કરવી.